واژه‌ی «جهاد» به معنی جنگیدن و دفاع از دین خدا است. دین خدا ابعاد مختلفی دارد؛ از جمله فرهنگی، عقیدتی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی. پس جهاد اقتصادی به معنی دفاع از نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در مقابل هرگونه تعرض و حمله است.
آیا جمله‌ی اقتصادی دشمن حقیقی است یا مجازی؟
اگر این جمله حقیقی است، ریشه و علت این تعرض چیست؟
سوم این‌که دشمن متجاوز کیست؟
ادیان الهی پیام‌آور شیوه‌ی زندگی فردی و اجتماعی برای رستگاری انسان‌ها در همه‌ی ابعاد از جمله فعالیت‌های اقتصادی هستند. بنابراین نظام‌های اقتصادی می‌توانند ویژگی‌های الهی یا غیر الهی داشته باشند.
نظام‌های اقتصادی در واقع همان شیوه‌های مختلف زندگی اقتصادی در جوامع انسانی است … و مبانی و اهدافی دارد.
مبانی و اهداف در دو نظام اقتصاد اسلامی و اقتصاد سرمایه‌داری نه‌تنها متفاوت، که حتی متعارض است.
دفاع مقدس اقتصادی
مبنای روابط و تنظیم امور اقتصادی در نظام اقتصاد اسلامی «احکام و موازین و اخلاق اسلامی» است.
هدف این نظام نیز «تولید کالا و خدمات و تأمین معیشت مردم جامعه برای ارتقای معنویت و رستگاری دنیوی و اخروی آنها» است.
در حالی که «سود» و «تراکم سرمایه» مبنای تنظیم اقتصاد نظام سرمایه‌داری است و «حداکثرسازی تمتع از حیات دنیوی در فرایندی از حرص و ولع شتابان»، هدف آن است. همه‌ی نهادها و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی در نظام سرمایه‌داری نیز بر همین مبنا و برای تحقق همین هدف تعریف می‌شوند.
خاطرنشان می‌کنیم که کسب سود و تراکم سرمایه در اقتصاد اسلامی نیز وجود دارد، اما نمی‌تواند مبنای تنظیم روابط اقتصادی اشخاص و بنگاه‌ها و مدیریت نظام اقتصادی در سطوح خرد و کلان باشد. در حالی که حداکثرسازی تمتع از مظاهر حیات دنیوی۱خط هادی پویایی نظام اقتصاد سرمایه‌داری و معیار اصلی در تنظیم روابط اقتصادی به شمار می‌رود و نقش کلیدی در تعیین جایگاه و عملکرد نهادهای اقتصادی ایفا می‌کند .
این هدف نمی‌تواند مبنای برنامه‌ریزی در نظام اقتصاد اسلامی باشد، زیرا سود و سرمایه نه هدف، بلکه ابزاری است که نهایتاً باید زمینه‌های مادی حرکت جامعه به سمت سطوح بالاتری از تزکیه و تقوی را فراهم کند.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که به دلیل تعارض مبنایی دو نظام اقتصاد اسلامی و اقتصاد سرمایه‌داری، جنگ و نزاع این دو نظام با یکدیگر همیشگی بوده و به‌ویژه در عصر حاضر بسیار شدید و پیچیده شده است. اقتصاد سرمایه‌داری با ویژگی جهانی شدن، تبدیل به نظام اقتصاد سلطه شده است و از این رو تقویت بنیه‌ی اقتصادی مسلمین با نیت «دفاع مقدس اقتصادی» امری کاملاً ضروری است.
وابستگی خطرناک به اقتصاد سرمایه‌داری
متأسفانه وابستگی اقتصاد ملی به اقتصاد سرمایه‌داری جهانی که از چندین دهه پیش از انقلاب اسلامی آغاز شده بود، با تزریق میلیاردها دلار درآمد نفتی به اقتصاد ملی بسیار گسترده‌تر و عمیق‌تر شده است. به همین دلیل تشخیص جبهه‌های جنگ اقتصادی در داخل کشور که ناشی از رویارویی نهادهای وابسته به اقتصاد سرمایه‌داری با مبانی اقتصاد اسلامی است، حتی برای بسیاری از کارشناسان و سیاست‌گذاران اقتصادی کشور نیز مشکل شده است. ویژگی‌ها و مختصات دشمن داخلی چندان شناخته شده و آشکار نیست. پس یکی از وظایف اصلی دانشگاه‌ها تشخیص و تبیین همین ویژگی‌ها است.
فرصتی تاریخی برای شناخت مبانی فساد در اقتصاد سرمایه‌داری
بحران مالی اخیر آمریکا نشان داد که سردمدار و پیش‌قراول نظام سرمایه‌داری که بدهکارترین کشور در جهان نیز هست، نه‌تنها هیچ‌گاه قادر نخواهد بود بدهی‌های خود را تسویه کند، بلکه کشورهای دنباله‌رو آمریکا این حقیقت را پذیرفته‌اند که بدهی‌های این کشور که در پی صدور بحران اقتصادی به دیگر کشورها ایجاد شده است، همچنان رو به افزایش خواهد بود. این امر وجه مشخصه‌ی تمام‌عیار استعمار جدید است.
بنابراین یک فرصت تاریخی برای دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشورمان فراهم آمده تا با بررسی دقیق تعارضات موجود بین نظریات اقتصادی از یک سو و عملکرد اقتصادی کشورهای صنعتی از سوی دیگر، مبانی فساد در سازوکار این نظام‌های اقتصادی را به‌درستی بشناسند. تعارض مبانی و اهداف آن نظام را با مبانی و اهداف نظام اقتصادی اسلام درک کنند و به دشمنی ذاتی این دو نظام با یکدیگر پی ببرند که مصداق بارزی از دشمنی کفر و ایمان است.
مقدمات سه گانه «جهاد اقتصادی دانش‌بنیان»
نکته‌ی دوم «ساختن الگوهای جهاد اقتصادی» است. سلاح ما اقتصاددانان دانشگاهی در این جهاد اقتصادی الگوسازی و نظریه‌پردازی مبتنی بر موازین اسلامی، قسط و اصول عدالت اقتصادی است. برای این منظور باید اقدامات زیر را صورت داد:
آشنایی با دانش اقتصاد متعارف
اولاً این‌که با آخرین تحولات و دستاوردهای علمی در دانش اقتصاد متعارف آشنا شویم تا بتوانیم نقاط قوت و ضعف این نظریات را با توجه به مبانی و روش‌های به‌کاررفته در الگوهای نظریه‌پردازی به‌درستی درک کنیم. به عبارت دیگر ضروری است تا به مرزهای دانش در اقتصاد متعارف برسیم.
شناخت تناقضات نظریه‌پردازی اقتصادی غرب
ثانیاً با شناخت کاستی‌ها و تناقضات موجود در دستگاه نظریه‌پردازی اقتصادی غرب که از یک سو ناشی از خطاهای جدی در مبانی آنها و از سوی دیگر از ساده‌نگری در فرض‌ها نشأت میگیرد که ناشی از روش‌های باطل انتزاع از واقعیات اقتصادی است، مرزهای دانش را توسعه دهیم و نوآوری‌های علمی خویش را در حوزه‌ی کاستی‌ها و انحرافات ساختاری در نظریات اقتصاد سرمایه‌داری به مراکز علمی دنیا معرفی کنیم. همچنین تأثیرات سوء نظریات اقتصاد سرمایه‌داری و سازوکار تولید این نظریات بر دستگاه نظریه‌پردازی اقتصاد اسلامی را با دقت‌های کارشناسی تبیین نماییم.
ویژگی جهادی بودن اقتضا می‌کند که این سیاست‌گذاری‌ها دارای دو ویژگی استراتژیکی و آینده‌‌نگری باشد، زیرا تعارض مبنایی نظام اقتصاد سرمایه‌داری با اقتصاد اسلامی و خصومت سیاست‌گذاران نظام استکبار جهانی با مدافعان انقلاب اسلامی نه‌تنها قابل رفع نیست، استمرار بلندمدت نیز دارد.
آشنایی با تجربیات دیگر کشورها در سیاست‌گذاری اقتصادی
ثالثاً با تجربیات دیگر کشورها در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی در تاریخ معاصر آشنا شویم تا به دلایل و علل شکست‌ها و توفیقات نسبی آنها در تحقق اهداف اقتصادی پی ببریم. در عین حال به تأثیرات سوئی توجه کنیم که این سیاست‌گذاری‌ها می‌تواند بر تحولات آینده‌ی اقتصاد کشورهای در حال توسعه و به‌ویژه بر نظام جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.
شاید بتوان ادعا کرد که به شرط رعایت سه شرط فوق می‌توان بصیرت کافی برای الگوسازی و سیاست‌گذاری جهاد اقتصادی مبتنی بر موازین قسط و اصول عدالت را به دست آورد.
ملاحظه می‌کنیم که تفکر جهادی برای ساختن الگوهای جهاد اقتصادی از یک‌سو پای در مرزهای دانش اقتصاد متعارف و تجربیات مرتبط با سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشورهای مختلف به عنوان بستر حرکت و پویایی نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران دارد و از سوی دیگر بر مبانی و اخلاق اسلامی تکیه دارد تا حتی‌المقدور مصون از خطاهای محتمل باشد. از این رو شاید اصطلاح «جهاد اقتصادی دانش‌بنیان» بهتر بتواند نقش دانشگاه‌ها را در این فرایند نشان دهد.
ویژگی‌های سیاست‌گذاری‌های جهادی
نکته‌ی سوم «سیاست‌گذاری‌های جهادی» در تنظیم امور اقتصادی است. ویژگی جهادی بودن اقتضا می‌کند که این سیاست‌گذاری‌ها دارای دو ویژگی استراتژیکی و آینده‌‌نگری باشد، زیرا تعارض مبنایی نظام اقتصاد سرمایه‌داری با اقتصاد اسلامی و خصومت سیاست‌گذاران نظام استکبار جهانی با مدافعان انقلاب اسلامی نه‌تنها قابل رفع نیست، استمرار بلندمدت نیز دارد. بنابراین سیاست‌گذاری‌های جهادی پدیده‌ای چندوجهی و حساس و پیچیده است و مطالعات بسیار گسترده و عمیقی را می‌طلبد. در این مجال به یکی از وجوه مهم این سیاست‌گذاری‌ها می‌پردازیم.
شکستن انحصار تولید آمار و اطلاعات
کیفیت سیاست‌گذاری‌های استراتژیک همواره تابعی از درجه‌ی صحت آمارها و شاخص‌های مربوط به تغییر و تحول در حوزه‌های استراتژیک است. متأسفانه تولید این‌گونه آمارها و اطلاعات در انحصار کشورهای سلطه‌گر است که می‌کوشند با تولید آمارهای غیر واقعی، چنان تصویر باطلی از تحولات آینده در حوزه‌های استراتژیک ترسیم کنند که مسئولان ارشد و سیاست‌گذاران بخش‌های کلان استراتژیک در کشورهای در حال توسعه را به نفع خود به بیراهه بکشانند.
این مسئله به‌ویژه در حوزه‌ی انرژی و تحولات آینده‌ی بازارهای نفت و گاز کاملاً مشهود است. منابع اصلی سیاست‌گذاران بخش انرژی در کشورهای درحال توسعه‌ی نفتی نوعاً ساخته و پرداخته‌ی آن دسته از سازمان‌های تولید‌کننده‌ی آمار است که صرفاً در جهت منافع شرکت‌های بزرگ نفتی و کشورهای بزرگ مصرف‌کننده‌ی انرژی آمارسازی می‌کنند. این سازمان‌ها با تحلیل‌های نادرست از این آمارها ذهنیت اکثر متولیان بخش انرژی در کشورهای صاحب ذخایر عظیم نفت و گاز را در راستای اهداف استعماری خود شکل می‌دهند. این حقیقتی است که ما با مطالعه‌ی ۱۸ نهاد تولید‌کننده‌ی آمار و پیش‌بینی‌کننده‌ی تحولات آینده‌ی بازارهای جهانی نفت و گاز به آن رسیده‌ایم.
پی‌نوشت:
۱٫ اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ وَ تَفَاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَ تَکَاثُرٌ فِی الْأَمْوَالِ وَ الْأَوْلَادِ کَمَثَلِ غَیْثٍ أَعْجَبَ الْکُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ یَهِیجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ یَکُونُ حُطَامًا وَ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَ مَغْفِرَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٌ وَ مَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ / سوره‌ی مبارکه‌ی حدید، آیه‌ی ۲۰
بدانید که زندگى دنیا، در حقیقت، بازى و سرگرمى و آرایش و فخرفروشىِ شما به یکدیگر و فزون‌‌جویى در اموال و فرزندان است. [مَثَل آنها] چون مثل بارانى است که کشاورزان را رُستنى آن [باران] به شگفتى اندازد، سپس [آن کشت] خشک شود و آن را زرد بینى، آن‌گاه خاشاک شود. و در آخرت [دنیاپرستان را] عذابى سخت است و [مؤمنان را] از جانب خدا آمرزش و خشنودى است، و زندگانى دنیا جز کالاى فریبنده نیست.
* وَ مَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ / سوره‌ی مبارکه‌ی انعام، آیه‌ی ۳۲
و زندگى دنیا جز بازیچه و سرگرمى نیست، و قطعاً سراى آخرت براى کسانى که پرهیزکار ىکنند بهتر است، پس آیا نمى‌‌اندیشید؟
* انَّمَا الحَیَاةُ الدُّنْیَا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ إِن تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا یُؤْتِکُمْ أُجُورَکُمْ وَ لَا یَسْأَلْکُمْ أَمْوَالَکُمْ / سوره‌ی مبارکه‌ی محمد، آیه‌ی ۳۶
زندگى دنیا جز بازیچه و بیهودگى نیست، و اگر ایمان بیاورید و تقوا پیشه کنید [خدا] پاداش شما را مى‌‌دهد و اموالتان را [به‌عوض] نمى‌‌خواهد.
آمار
وب سایت:
